نشریۀ اتم
رسانۀ زیستبوم نوآوری اجتماعی و پیشرفت ایران
الف) داستان اتم
وقتی به اطرافمون نگاه میکنیم کمتر کسی پیدا میشه که تونسته باشه «تحول» بزرگی در جهان رقم بزنه، ولی اگه کمی دقت کنیم ممکنه تعداد آدمهای زیادی رو پیدا کنیم که دنیای کوچک اطراف خودشون رو «تغییر» دادن. ما به این آدمها میگیم «اتم» یعنی الگوها و تجربههای موفق مردمی. اتمها الگوهای موفق دست نیافتنی نیستن که قرار باشه فقط در موردش بخونیم یا بشنویم. اتمها از جنس خود ماها هستن خیلی معمولی اما در عین حال متفاوت؛ چون هر کدوم در جامعۀ اطرافشون یه گرهی رو باز کردن. نشریۀ اتم داستان این آدمهاست. آدمهایی که برای حل یه مسئلۀ هر چند کوچیک، تونستن نوآوری به خرج بدند و بقیه رو هم با خودشون همراه کنن.
ب) ماجرای اهداف نشریه اتم
رالف والدو امرسون فیلسوف امریکایی و پدیدآورنده فلسفه تعالیگرایی یه جملهای داره که می گه «هدف ما اینه که به فراتر از هدف بزنیم تا به خود هدف!» نشریه اتم هم در درجۀ اول یه هدف مشخص داره و اون هم بیان یه روایت از سختیها و شیرینیهای مسیر اتمهاست ولی فراتر از این هدف هم، در پسِ این نشریه وجود داره که قراره اونها رو نشونه بگیره تا زیست بوم نوآوری اجتماعی رو شکل بده:
هدف اول هویت سازیه؛ یعنی چی؟ یعنی خیلی از گروههایی که به عنوان هستههای پیشرفت در حال فعالیت هستن اساسا شناختی از هویت و جایگاه خودشون در نظام حل مسایل و نوآوری اجتماعی ندارن. برای همین مهمترین هدف نشریه ایجاد هویت برای این هستههاست. درواقع اعضای زیست بوم نوآوری اجتماعی به واسطه این اقدام رسانهای، اولا متوجه میشن تنها نیستند و ثانیا به عمق تاثیر عملکرد خودشون در اصلاح و ایجاد تحول در امور پی میبرن.
هدف بعدی الگوسازی و تکثیر اتمهاست؛ یعنی وقتی چیستیِ یک اتم و مسیر موفقیتش مشخص شد، سعی میشه با الگوبرداری از مسیرش، افراد دیگه رو هم به یک اتم تبدیل کنه. این طوری کمکم همۀ مردم به رهبران خُرد اجتماعی تبدیل میشن که تلاش میکنن مشکلات اطرافشون رو حل کنن.
هدف سوم شبکهسازیه؛ یعنی وقتی در گوشه و کنار کشورمون اتمهای زیادی تکثیر شدن، بتونن با هم ارتباط بگیرن و به یک خانواده تبدیل بشن. خانوادۀ بزرگ اتم قراره همراستا با هم، مشکلات کشور رو حل کنن.
ج) معماری محتوای نشریه اتم
سعی کردیم قسمتهای مختلف نشریه رو طوری طراحی کنیم که راحتتر بتونیم راه و رسم اتم شدن رو براتون توضیح بدیم. نشریه رو توی هشت صفحه طراحی کردیم و با خودمون گفتیم حالا که اتمها از مردم همین کوچه و بازار هستن، چرا زبان نشریه به زبان محاورۀ همین مردم نزدیک نباشه؟ این شد که تصمیم گرفتیم روایتهامون رو به گفتار نزدیک کنیم. برای اینکه کارمون اصولی باشه از کتاب «اصول شکستهنویسی» استاد صلحجو کمک گرفتیم.
رسیدیم به طراحی صفحات داخلی و اسم گذاریشون. تصمیم گرفتیم اسم هر صفحه رو بر اساس اسم بخشهای مختلف بازارهای سنتی انتخاب کنیم. فلسفۀ این انتخاب هم این بود که قدیما کاسب جماعت کسی نبود که صبح بیاد حجرهش رو باز کنه و شب هم دخلشو خالی کنه بره خونه. کاسب مردمدار بود؛ گرفتاری مشتریها و حتی رهگذرا هم براش مهم بود. توی این بازار فارغ از کسبوکار، یه وفاق اجتماعی پنهانی هم بین کسبه وجود داشت. این شد که اسامی صفحههای نشریه رو از بازار سنتی الهام گرفتیم که نشون بدیم یه اتم فقط کسبوکار نیست:
1- سرای اتم: صفحه اول
همان طور که گفتیم در هر شماره به بررسی یک هسته نوآور یا همون اتم میپردازیم. جلد هر شماره تصویری از سوژه اصلی در پیوند با حوزه فعالیت سوژهست. تصویرسازیها در دل خودشون مفاهیمی دارن که در داستان جلد سعی کردیم اونو توضیح بدیم.
2- راسته نوآوران: صفحه دوم و سوم
در این دو صفحه ماجراهای یک اتم از تولد تا بلوغش و برنامههایی که برای بیست سال بعدش داره، در پنج اپیزود به صورت داستان روایت میشه.
3- چارسوق: صفحه چهارم
مراودات اجتماعی شهر در چارسوقِ بازار شکل میگیره. چارسوق صفحهایه برای اشتراکگذاری ایدهها و تجارب بین اتمها. توی این صفحه مصاحبه اصلیمون با اتم و ارتباطش با بقیه اتمها منتشر میشه. یه داستان کوتاه هم داریم که توش یه مسئلۀ اجتماعی طرح میشه و ازتون میخوایم بیاید باهم براش راهحل پیدا کنیم.
4- چرتکه: صفحه پنجم
اینجا اتمها زیر ذرهبین میرن. توی این قسمت با کمک کارشناسها، عملکرد اتمها ارزیابی میشه و کموکیف موفقیتشون رو چرتکه میندازیم.درواقع با کالبدشکافی اتمِ اون شماره و شنیدن ارزیابی کارشناسها در مورد موفقیت آن الگو، به جزییات اتمداری بیشتر پی میبریم.
5- قیصریه: صفحه ششم
قیصریه به قسمتی از بازار گفته میشد که کالاهای لوکس میفروختن، به خاطر همین حرفهای عمیق و علمی رو توی این قسمت با خوانندهها در میون میذاریم.
6- بارانداز: صفحه هفتم
در قدیم هرچی بار از فرنگ میاومد اول توی باراندازِ بازار خالی میشد. این شد که پرسه در چندوچون اتمهای اونور آبی رو گذاشتیم برای این صفحه. بررسی اتمهای غیرایرانی تجربۀ ما را خیلی بیشتر میکنه؛ هرچند که اتمِ همسایه برامون مولکول نیست!
7- پرده نقالی: صفحه هشتم
این صفحه یک اپیزود به روایت تصویر از قصۀ اتم هست اما با تکنیک کمیک ... عین پردههای نقالی شاهنامه که توی قهوهخونههای بازار قدیم برپا بود.
د) همکاران نشریه اتم
ستاد پیشرفت جامع منطقهای: همون که سند نشریه رو میزنن به نامش و هر اتفاقی بیفته پاش گیره، بهش میگن صاحب امتیاز.
محمدمحسن دوباشی: همون که هر اتفاقی بیفته پاش گیره، بهش میگن مدیرمسئول.
متین محجوب: همون که با یك خودکار همه چیز رو خطخطی میکنه، بهش میگن سردبیر.
معصومه آقاجانپور نشلی: همونی که کل اعضای تحریریه رو به خط میکنه تا خط به خطِ این نشریه تولید بشه، بهش میگن دبیر تحریریه.